آزمایش های روانی بتن
اسلامپ:
مراحل انجام آزمایش اسلامپ استاندارد ASTM C143 توضیح داده شده که خلاصه‌ای آن به شرح زیر است:
۱- بخش داخلی مخروط اسلامپ را مرطوب کنید و آن را روی یک سطح صاف، مرطوب و غیرجاذب (الوار، قطعه تخته‌ای چندلای ضخیم، دال بتنی و غیره) با حداقل ابعاد mm600mm´۳۰۰ قرار دهید. این سطح بایستی محکم و تراز باشد. با ایستادن روی جاپایی‌ها، مخروط اسلامپ را نگه دارید.
۲- یک‌سوم مخروط را پٌر کنید و بتن را دقیقا ۲۵ مرتبه با میله بکوبید. سعی کنید تمام سطح را به صورت یکنواخت بکوبید. جهت کوبیدن از میله استاندارد فولادی با قطر mm16 و طول mm600 که یک انتهای آن به شکل نیم کره گرد شده است، استفاده کنید.
۳- دو سوم مخروط را با لایه دوم بتن بتن پًر کنید. این لایه را مانند لایه قبل ۲۵ مرتبه با میله بکوبید. دقت کنید که میله درون لایۀ اول وارد نشود. منظور از یک سوم یا دو سوم، حجم مخروط است، نه عمق آن.
۴- مخروط را به آرامی پًر کنید و این لایه را ۲۵ مرتبه بدون اینکه میله درون لایه دوم برود، بکوبید. تمام سطح را به صورت یکنواخت با میله بکوبید.
۵- با استفاده از میله مذکور، بتن اضافی را از بالای مخروط تمیز کنید. بتنی که اطراف قاعدۀ مخروط ریخته را نیز تمیز کنید.
۶- مخروط را به صورت قائم و به آرامی طی ۵ تا ۱۰ ثانیه باند کنید. هنگام بلند کردن مخروط از پیچاندن آن، تکان دادن و ضربه زدن به بتن خودداری نمایید.
۷- مخروط اسلامپ را کنار بتن مورد آزمایش قرار دهید. به نحوی که با آن تماس نداشته باشد. میله را روی مخروط به صورت افقی قرار دهید. مقدار اسلامپ را از پایین میله تا روی بتن نمونه اسلامپ در قسمت مرکز قاعدۀ نمونه اندازه بگیرید (شکل زیر). این بتن را پس از اندازه‌گیری اسلامپ دور بریزید و از آن برای ساختن نمونه‌های آزمایشی استوانه‌ای استفاده نکنید.
۸- کلیۀ عملیات از آغاز پٌر کردن بایستی طی ۲٫۵ دقیقه انجام شود. اگر در دو آزمایش متوالی، نمونه از یک طرف فرو بریزد یا قسمتی از آن برش بخورد احتمالاً خاصیت خمیری و چسبندگی بتن برای انجام آزمایش اسلامپ کافی نیست.
نفوذ گلوله:
روانی بتن را می‌توان با استفاده از روش نفوذ گلوله (گلوله کِلی[۱]) مطابق ASTM C360 تعیین کرد که این روش به اختصار بیان می‌شود:
۱- نمونۀ بتنی مورد استفاده باید در ظروف یا قالب‌های مناسب بوده و قبل از آزمایش دست نخورده باشد. ظرف مناسب می‌تواند چرخ دستی، واگن کوچک، یا خود قالب باشد.
۲- عمق نمونه باید حداقل سه برابر اندازه بزرگترین سنگدانه باشد و از mm200 نیز کمتر نباشد. فاصله افقی بین مرکز گلوله و لبۀ آزاد بتن بایستی حداقل mm225 باشد.
۳- سطح را صاف کنید و بتن اضافی را دور بریزید و گلوله را روی سطح نگه دارید.
۴- دسته گلوله را بدون چرخاندن یا تکان دادن آن رها کنید.
۵- عمق نفوذ گلوله را مستقیماً از روی دسته آن بخوانید.
۶- مهرۀ کنترل[۲] باید قبل از آغاز آزمایش چنان تنظیم شود که نشانه روی عدد صفر باشد.
۷- برای هر قرائت تعداد سه آزمایش یا بیشتر باید انجام شود.
۸- روش نفوذ گلوله بایستس جهت استفاده در کنترل روانی بتن کالبیره شود. این کار با انجام هر دو آزمایش اسلامپ و نفوذ گلوله روی مخلوط‌هایی با روانی متفاوت از رده‌های مختلف بتن صورت می‌پذیرد. رابطه بین این دو آزمایش با استفاده از سنگدانه‌ها، عیار سیمان و میزان هوای مختلف و متغیرهای دیگر، تغییر می‌کند.
با انجام حداقل ۱۰ آزمایش منحنی شبیه شکل زیر می‌تواند حاصل شود. به عنوان یک گزینه، ضریب تبدیل برای استفاده در محدودۀ مشخص اسلامپ را می‌توان تعیین کرد. رابطه همبستگی بین این دو آزمایش بایستی متناوباً کنترل شود.
[۱] – Kelly ball
[۲] – Controi nut
