انواع و مشخصات سنگهای بتن
معمولاً هر سنگی که مورد توجه متخصص بتن قرار گیرد به شکل دانههای ماسه، ریگ، قلوه سنگ یا قطعات سنگ بستر خرد شده، از مجموعه قابل تشخیصی از کانیها تشکیل شده است. بنابراین کانیها اجزای اصلی سازنده و تشکیل دهنده سنگها هستند که هر کدام دارای فرمول شیمیایی مشخص، ساختار کریستالی مخصوص و ساختار مولکولی منحصر به فردی هستند. کانی کوارتز (دی اکسید سیلیکون) جزء تشکیل دهنده اصلی سنگهایی نظیر ماسه سنگ و کوارتزیت میباشد. به عبارت دیگر، دی اکسید سیلیکون میتواند با ترکیبات آلومینیوم، پتاسیوم، سدیم، کلسیم یا منیزیم به نحوی وارد واکنش شیمیایی شود که مجموعهای از کانیهای بسیار پیچیده تشکیل گردد. شناسایی صحیحاین کانیها مستلزم یاری متخصص با تجربهای میباشد.
طبقه بندی سنگها
جدول زیر طبقه بندی عمومیسنگها با توجه به منشأ پیدایش آنها (آذرین، رسوبی یا دگرگونی) را ارائه میکند. سنگهای آذرین با سرد شدن مواد مذاب شکل میگیرند. اگراین مواد به آرامیسرد شوند دانهها نسبتاً بزرگ خواهند بود و سنگها در رده سنگهای درونی قرار میگیرند. اما اگر مواد مذاب سریعاً سرد شوند، دانههای کوچکی تشکیل میشوند و سنگهای ریزدانه حاصل در طبقه سنگهای بیرونی قرار میگیرند. دو سنگ با منشأ آذرین که از کانیهای مشابهی تشکیل یافتهاند، نظیر گرانیت و ربولیت تنها به دلیل اختلاف اندازه دانهها، دارای نام و خواص مهندسی کاملاً متفاوتی هستند (جدول زیر). سنگهای رسوبی (همان طور که از اسمشان برمیآید) از انباشته شدن رسوبات در آب یا به وسیله باد تشکیل شدهاند. سنگ آهک و دولومیت که به وفور به عنوان سنگدانه بتن مورد استفاده قرار میگیرند منشأ رسوبی دارند. سنگ آهک حاوی درصد قابل توجهی کانی کلسیت (کربنات کلسیم) و سنگ دولومیت حاوی درصد زیادی کانی دولومیت (۵۴ % کربنات کلسیم و ۴۶ % کربنات منیزیم) میباشد. به همان ترتیبی که در بیشتر انواع سنگها دیده میشود، کلسیت و دولومیت میتوانند در یک سنگ با یکدیگر ترکیب شوند و سبب تشکیل سنگ آهک دولومیتی یا دولومیت کلسیتی گردند. در استفاده از سنگهای رسوبی حاوی سیلیس (خصوصاً شیل و چرت) به عنوان سنگدانه بتن، بایستی با دقت فراوان تصمیم گیری کرد
حرارت و / یا فشار ممتد طی دورههای زمین شناسی میتوانند یک نوع سنگ را به نوع دیگر در طبقه دگرگونی تبدیل نماید.این تغییر میتواند سودمند باشد مثلاً تبدیل ماسه سنگ به کوارتزیت که سخت تر و محکمتر میباشد. سنگهای دگرگونی متورق دارای ساختار ورقهای کم و بیش موازی از دانههای کانی هستند نظیر شیست یا اسلیت. سنگهای غیر متورق نظیر کوارتزیت و سنگ مرمر بیشتر دارای ساختار اتفاقی میباشند.
جداول زیر برخی خواص فیزیکی و مهندسی انواع اصلی سنگها را ارائه میدهند. دیگر اصطلاحات مربوط به زمین شناسی و کانی شناسی را میتوان در فهرست اجزای متشکّله سنگدانههای معدنی طبیعی در استاندارد ASTM C294 مشاهده کرد.