بتن تازه به دلیل شکلپذیر بودن، به راحتی به شکل قالب در میآید. قالب نیز به دلیل گیرش بتن، نیاز به انرژی زیادی برای جداسازی دارد. این انرژی گاهی باید به صورت ضربه وارد شود، اما ضربه مستقیماً قالب را تحتتأثیر قرار داده و به مرور زمان، کیفیت آن را پایین میآورد؛ به طوری که بعد از مدتی، قالب غیرقابل استفاده میشود. در ضمن، خود قالب نیز به دلیل همجواری با آب، زنگ زده و از بین میرود. از این رو برای باز شدن راحت قالب، لازم است قبل از بتنریزی، از روغن قالب بتن استفاده نمود. روغن قالب، قابل استفاده برای تمام قالبهای چوبی، فلزی و پلیمری است و چسبندگی سیمان و قالب در اثر استفاده از روغن قالب بتن، بسیار کم خواهد شد. در ادامه به معرفی روغن قالب بتن، میزان و روش مصرف و همچنین، مزایا و معایب آن خواهیم پرداخت.
روغن قالب بتن چیست؟
روغن قالب بتن از مواد نفتی تشکیل شده و در کنار این ترکیبات، از مواد افزودنی دیگر و بعضی فرمولاسیونهای خاص روغن نیز استفاده شده است. این روغن در واکنش با بتن، لایهای نازک روی سطح بتن ایجاد میکند و این لایه سبب حفظ ظاهر با کیفیت بتن میشود. در صورتی که ساخت بتن نمادار مد نظر باشد، حفظ سطح یکنواخت بتن حائز اهمیت خواهد بود.
استفاده از روغن سوخته و روغن بدون کیفیت، سطح بتن را لکهدار میکند و این موضوع، دقیقاً عکس انتظار ما از روغن قالب است. پس بدینترتیب میتوان گفت که مواد جداکننده بتن از قالب، باید شرایط خاصی داشته باشد.
انواع روغن قالب بتن
روی قالب بتنی را باید با روغن قالب بتن مناسب پوشش داد. شرایط محیطی و آب و هوایی، عاملی مؤثر در انتخاب نوع روغن قالب مورد نیاز است. سطح نهایی بتن نیز از دیگر موارد تعیینکننده روغن قالب بتن است. به طور معمول روغن قالب بتن، خاصیت خود تراز شوندگی دارد و به طور یکنواخت در سطح قالب پخش میشود.
پس بهتر است بلافاصله پس از روغن زدن قالب، بتنریزی انجام ندهید و به روغن اجازه دهید تا تبخیر سطحی خود را قبل از ورود بتن رها کند. در نظر داشته باشید فاصله زمانی 1 تا 3 ساعت برای انجام این فرآیند کافی است و در این فاصله زمانی، حتماً باید تهویه مناسب وجود داشته باشد یا اینکه قالب در هوای آزاد قرار گرفته باشد.
روغن قالب پایه نفتی
این محصول بر پایه روغن فرآوری شده است و علاوه بر رعایت استانداردهای موجود مثل ACI 301، پس از آغشته شدن به سطح قالب، فرصت کافی را برای بتنریزی در اختیار شما میگذارد؛ حتی اگر هوا گرم باشد، این روغن از سطح قالب خشک نشده، خاصیت خود را از دست نداده و همچنان یک لایه میان بتن و قالب ایجاد میکند.
این روغن با بتن واکنش نشان نمیدهد و یک جداکننده قوی قالب بتن است. به دلیل عدم وجود آب در ترکیبات این ماده، روغن قالب بتن در سرما یخ نزده و نگهداری آن در کارگاه ساختمانی کار دشواری نیست. در نظر داشته باشید موادی مثل گازوئیل، حلال این گروه از مواد هستند.
روغن قالب پایه آب
روغن قالب پایه آب، از مخلوط روغن، آب و امولسیفایر - که نوعی پایدارکننده است - تشکیل شده است. وظیفه اصلی امولسیفایر، حفظ پایداری روغن در آب و جلوگیری از جدا شدن فاز این دو مایع است. همانطور که از نام محصول نیز پیداست، وجود آب در این ماده سبب سازگاری بیشتر با محیط زیست میشود. این مواد جداکنندههای دوستدار محیط زیست نیز نامگذاری شدهاند و برای اکسپوز یا بتن نمایان مناسبترند، زیرا مواد باقیمانده پس از قالببرداری قابل شستشو هستند.
کاربرد روغن قالب بتن
معمولاً در پروژههای بتنی، قالببندی یکی از کارهای پر هزینه است. هر چه در این امر صرفهجویی شود، هزینه کل پروژه سرشکن خواهد شد. پس مراقبت از مجموعه قالب بسیار حائز اهمیت است و چرب کردن انواع قالبهای چوبی، فلزی و پلاستیکی، به افزایش بهرهوری آن کمک میکند.
اگر قرار است از روغن قالب بتن استفاده کنید، باید به موضوع عدم نیاز رنگ آمیزی سطح بتن توجه داشته باشید؛ چرا که سطح چرب شده بتن، رنگ را پس میزند. در ضمن اگر سطح بتن برای عملآوری بتن به پوشش چسبنده نیاز داشته باشد، به دلیل عدم اتصال مناسب، نباید از روغن قالب بتن استفاده نمود.
استفاده از روغن سوخته به جای روغن قالب بتن استاندارد با بتن واکنش نشان داده و روی سطح بتن لایهای پودری ایجاد میکند. این لایه مقاومتی ندارد و سطح بتن دچار مشکل خواهد شد.
مزایای روغن قالب بتن
- ایجاد لایه واسطه بین بتن و قالب
- عدم تخریب سطح بتن، پس از جدا کردن قالب روغن زده
- جلوگیری از زنگ زدن قالب
- باز کردن آسان قالب روغنی
- افزایش دوام و کارایی قالبها
روش مصرف روغن قالب بتن
این روغن قابلیت اندود کردن با قلمو، غلطک و پیستوله افشانهای را دارد. در نظر داشته باشید پیش از مصرف روغن قالب بتن، باید سطح قالب را تمیز کرد، زیرا وجود تکههای بتن در سطح قالب، سبب ایجاد کلوخه در بتنریزی جدید نزدیک قالب میشود. دستمال کشیدن قالب نیز در میزان اثرگذاری روغن بر قالب بسیار مؤثر است.
حدوداً 1 لیتر روغن قالب بتن برای چرب کردن 10 الی 40 مترمربع، بنابر غلظت و نوع قالب مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده روغنی بوده و امکان ترکیب و رقیق شدن با آب را ندارد، اما امکان ترکیب با بعضی حلالهای نفتی را دارد و برای رقیق کردن مواد نفتی مجاز است.
به هنگام استفاده از این مواد، باید از چکه کردن و تجمع روغن در یک قسمت یا گوشه قالب جلوگیری کرد. قالب بتن باید کاملاً آببندی شده و شیره بتن نباید در درزها و گوشه قالب از دست برود.
بیشتر بخوانید: سخت کننده سطح بتن
میزان مصرف روغن قالب بتن
حدوداً 1 لیتر روغن برای چرب کردن 10 الی 12 مترمربع سطح قالب کافی است و نوع غلیظ این ماده، 20 الی 40 متر مربع را هم پوشش میدهد.
اگر این روغن را رقیق کرده و سپس استفاده نمایید، میزان مصرف ماده رقیق شده از حالت معمولی بیشتر خواهد بود. طریقه مصرف روغن نیز در میزان مصرف آن بسیار مؤثر است؛ برای مثال استفاده از پیستوله، میزان مصرف روغن قالب را بسیار کم خواهد کرد.
خواص و تأثیر روغن قالب بتن
از جمله مزایای روغن قالب بتن بر بتن تازه، عدم چسبندگی به قالب و در بتن خشک شده ایجاد سطح صاف در بتن است که موجب نگهداری سطح بتن میشود. از دیگر مزایای استفاده از این محصول، میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
- جداسازی راحت قالب پس از خشک شدن
- سرعت بخشیدن به عبور حباب هوای بتن در مجاورت قالب به سطح بتن
- نیاز به نیرو و ضربه کمتر، برای جداسازی قالب
- جلوگیری از آلودگی سطح بتن
- جلوگیری از تغییر رنگ سطح بتن
- پوشش آسان و حداکثری روی کل قالب
- کاهش هزینههای پروژه
- افزایش عمر قالب بتن
- تمیز کردن آسان قالب
- ایجاد سطح صاف در ظاهر بتن، بخصوص بتن نمادار
قیمت روغن قالب بتن
هزینهای که برای روغن قالب بتن صرف میشود، نباید به صورت تک بعدی در نظر گرفت. قالببندی یکی از هزینههای اصلی بتنریزی است و طبیعتاً هر اقدامی که سبب حفظ و طول عمر قالب شود، به نوعی در کاهش هزینه کلی پروژه مؤثر خواهد بود.
خرید روغن قالب بتن
برای خرید روغن قالب بتن، فقط کافی است سری به سایتهای فروش انواع افزودنی بتن و صنایع شیمی ساختمان بزنید و با توجه به مقالات موجود در سایتها، دیدی کلی نسبت به روغن قالب به دست آورید. امکان دریافت نمونه محصول از شرکت تولیدی و بررسی کیفیت آن در محل کارگاه نیز، روشی تضمین شده برای اطلاع از کیفیت محصول است. در این حالت شما میتوانید با اطمینان محصول مورد نظر خود را خریداری کنید و در پروژه خود به کار گیرید.
مشخصات فیزیکی و شیمیایی روغن قالب بتن
روغن قالب بتن، مایعی کهربایی رنگ است که چگالی آن، حدود 0.85 گرم بر سانتیمتر مکعب میباشد. ویسکوزیته این مایع بسیار کم است و عمدتاً به دلیل ساختار خود قابلیت اضافه کردن آب را ندارد و برای رقیق کردن آن، حلالهای نفتی مناسب است.
عملکرد روغن قالب بتن
بتن مانند دیگر مواد خمیری در ابتدا به شکل قالب درمیآید و با گذشت زمان سفت میشود. بتن سفت شده به نوعی با قالب خود به جسمی مستحکم تبدیل میشود، به گونهای که جدایی آن از قالب امکانپذیر نیست. روغن قالب مسئول ایجاد واسطه بین قالب و بتن برای جلوگیری از همبستگی این دو ماده است. این ماده، کشش سطحی و قطبیت سطح قالب و بتن را تغییر میدهد. بدینترتیب، با خروج هوای نزدیک قالب، بتن متراکم و مسطح میشود و پس از خشک شدن سطح، بتن دارای سوراخ و خلل نخواهد بود.
حفاظت و ایمنی روغن قالب بتن
روغن قالب جزو مواد خطرناک برای محیط زیست و انسان نیست، ولی نباید با پوست و چشم برخورد داشته باشد. شستن سریع با آب و مراجعه به پزشک پس از برخورد با چشم، بهترین راهکار است. استفاده از دستکش و عینک ایمنی نیز برای جلوگیری از ورود بخارات روغن به چشم الزامی است.
این ماده جزو مواد آتشزا است و استفاده از آن، باید تحت نظارت و تأمین شرایط مناسب برای جلوگیری از آتشسوزی انجام شود. در نظر داشته باشید در برگه دستورالعمل مواد شیمیایی (MSDS) در باب کلیه موارد ایمنی، توضیحاتی ارائه شده است.
بستهبندی و نگهداری روغن قالب بتن
این محصول در گالن 20 لیتری تولید میشود و در صورت نگهداری در محیط سرپوشیده و به دور از یخزدگی، تا یک سال قابلیت استفاده با توان حداکثری را دارد.
به دلیل آتشزا بودن این محصول(روغن قالب بتن)، لازم است در زمینه انبارداری و عدم استعمال دخانیات در انبار دقت نظر کافی اعمال شود. موضوع شکستن ظروف بستهبندی این مواد بسیار حیاتی است و باید محیط انبار کاملاً تحت کنترل باشد
نشت این مواد به محیط اطراف نیز خطرساز است و گاز متصاعد از آن در محیطهای بسته، مشکل آفرین خواهد بود. از این رو لازم است داخل انبار تهویه طبیعی یا سیستم تهویه مناسب مصنوعی وجود داشته باشد.
ترکیبات و مواد تشکیل دهنده روغن قالب بتن
برای میزان حداکثر تأثیر روغن قالب، لازم است قالب را از دانه سنگی، میلگرد، سیم آرماتوربندی و تکههای چوب پاک کرد، چرا که این ترکیبات قابلیت زدودن بتن خشک شده و مواد زاید را از قالب ندارند. پایه اصلی این مواد، ترکیبات روغنی است و در حضور روغن، از پایدارکنندهها و آب نیز استفاده میشود. نوع پایه آب این مواد نیز قابلیت رقیق شدن با 50 تا 100 درصد وزن معادل خود در آب را دارند.
استانداردهای روغن قالب بتن
یکی از عواملی که در استاندارد روغن قالب بتن مورد بررسی قرار میگیرد، درجه ماندگاری روغن است. استاندارد ASTM C260 / C260M و AASHTO M 154M / M154 و CE 204 / 1407 به بررسی مواد روغنی انواع افزودنی بتن پرداخته است.
خیر! زیرا روغن سوخته دارای کربن است و کربن باعث کربناتاسیون بتن در لایه سطحی میشود و در آینده، منجر به تخریب و پوسته پوسته شدن بتن نیز خواهد شد.
دو نوع کلی روغن قالب وجود دارد که بر پایه آب یا بر پایه حلال است؛ یعنی روغن قالب پایه آب و روغن قالب پایه حلال.
روغن قالب بتن، باید روی سطح قالب پخش شود و این پخش شدن میتواند با قلمو، برس، غلتک یا اسپری کردن با پیستوله یا هر وسیلهی دیگری اجرا شود.