المان‌های کارآیی و چسبندگی بتن
تمامی مخلوط‌های بتنی باید دارای نسبت‌های اختلاط مناسب جهت تأمین رضایت بخش خواص چون کارآیی، مقاومت لازم و دوام کافی بوده و اقصادی باشند. تحقق این اهداف مختلف، نسبت‌های اختلاط متفاوتی را ایجاب می‌نماید و نتیجتاً غالب مخلوط‌های بتنی نسبت به مخلوط‌های دارای بهترین کارآیی یا بالاترین مقاومت فشاری در یک سن مورد نظر یا بیشترین صرفه (کمترین هزینه) حالت معتدلی را دارا هستند. به عنوان مثال، حصول کارآیی عالی معمولاً استفاده از مقادیر زیاد سیمان و سنگدانه‌های ریز با مقدار کم سنگدانه‌های درشت و مقدار نسبتاً زیاد آب را ایجاب می‌نماید. چنین مخلوطی قطعاً اقتصادی نبوده و خواص آن نیز بهینه نخواهد بود. در نتیجه وقتی نسبت‌های اختلاط یک مخلوط جهت تأمین کارآیی بیشتر تغییر داده می‌شود، تأثیرات آن بر روی خواص دیگر باید مورد توجه قرار گیرد و بهبود مطلوب در کارآیی توسط تغییراتی حاصل شود که کمترین تأثیر زیان آور را بر روی سایر خواص مطلوب داشته باشد. به تعبیر دیگر مخلوط بتنی باید دارای کارآیی کافی جهت فراهم آوردن شرایط جا دادن مناسب در حین عملیات اجرایی، مقاومت کافی به منظور تحمل بارهای طراحی، دوام کافی جهت بهره برداری رضایت بخش تحت شرایط محیطی قابل انتظار و پیش بینی شده و اقتصاد لازم نه تنها از حیث هزینه‌های اولیه، بلکه از نظر بهره برداری نهایی نیز باشد.(۲) و (۱) کارآیی یک مخلوط بتنی را می‌توان میزان سهولت در مخلوط کردن، جا به جایی و حمل و نقل و ریختن بتن در محل نهایی با کمترین افت در یکنواختی و همگنی آن تعریف نمود. کارآیی بستگی به نسبت‌ها و خواص فیزیکی اجزای تشکیل دهنده بتن دارد، اما یک توافق عمومی‌بر روی خواصی از مخلوط بتن که می‌توان به عنوان اندازه گیری کارآیی به کار برد، وجود ندارند. کارآیی همچنین به تجهیزات استفاده شده برای مخلوط کردن، حمل و نقل و تراکم، اندازه و شکل قطعه بتنی و اندازه و فواصل میگردها بستگی دارد. به علاوه کارآیی نسبی است، زیرا یک مخلوط بتنی ممکن است تحت پاره‌ای از شرایط کارآ و شرایط دیگر غیرکارآ باشد. به عنوان مثال جا دادن بتنی که دارای کارآیی مناسب و رضایت بخش برای دال روسازی باشد، در یک ستون بتنی با میلگرد گذاری سنگین مشکل خواهد بود. معمولاً برای بتنی که توسط پمپ انتقال می‌یابد یا در زیر آب ریخته می‌شود، باید ملاحظات خاصی را منظور نمود.
روانی بتن یک مؤلفه مهم کارآیی است که به درجه خیس بودن بتن مربوط می‌شود و توسط آزمایش‌های نفوذ توپی، اسلامپ و جریان اندازه گیری می‌شود. معمولاً بتن‌های خیس نسبت به بتن‌های خشک دارای کارآیی بیشتر هستند ولی بتن‌های با روانی یکسان ممکن است کارآیی‌های با تفاوت قابل ملاحظه داشته باشند. سایر مؤلفه‌های کارآیی را می‌توان توسط آزمایش ماله فلزی محاسبه نمود. این آزمایش خواصی از قبیل خشن بودن، چسبندگی و سهولت در عملیات دستی را ارزیابی می‌نماید. سایر اندازه گیری‌های مربوط به کارآیی را می‌توان از آزمایش آب انداختن حاصل کرد. این آزمایش تمایل آب به جدا شدن از سایر اجزا بتن و صعود آن به بالای توده بتنی را مورد محاسبه قرار می‌دهد.
از آنجا که کلیه خواصی که میزان کارآیی یک مخلوط بتنی را رقم می‌زنند، یا به طور صحیح شناخته شده نیستندیا اندازه گیری آنها غیرممکن است، لذا جهت اطمینان از رضایت بخش بودن کارآیی بتن به همراه نتایج آزمایش‌های روانی، ماله و آب انداختن باید بازرسی عینی منظم را نیز به کار گرفت. و به منظور جلوگیری از اثرات نامطلوب ناشی از به کارگیری بتن با کارآیی نامناسب، ضروری است در بخش بازرسی مراقبت ویژه و دائمی‌را مد نظر داشت.
