تعاریف
تنوع فراوان مصالح دانه‌ای که در بتن مورد مورد استفاده قرار می‌گیرد، ارائه تعریف مناسب و جامع از سنگدانه را بسیار مشکل می‌سازد. برای نمونه، برخی پوزولان‌های ریز شده نظیر خاکستر بادی نقش پُرکننده ریزدانه‌ها را اپفا می‌کنند و همچنین با خواص سیمانی در چسباندن اجزای بتن مشارکت می‌نمایند. به همین ترتیب حباب‌های ریز هوا که در بتن حباب هوادار مورد استفاده قرار می‌گیرند، کارآیی بتن تازه را مانند زمانی که به بتن ماسه بسیار ریز افزوده شود، افزایش می‌دهند. بتن متخلخل بسیار سبک با استفاده از سنگدانه‌ای که تمام یا قسمتی از آن دارای حباب‌های هوا است، ساخته می‌شود.این بتن‌های ویژه و بتن‌هایی که حاوی سنگدانه‌های سبک مصنوعی هستند در مباحث بعدی مورد بحث قرار می‌گیرند. مؤسسه ACI سنگدانه‌ها را چنین تعریف می‌کند: «مصالح دانه‌ای نظیر ماسه، شن، سنگ شکسته، بتن با سیمان آبی خرد شده یا روباره آهن گذاری که به کمک سیمان هیدرولیکی جهت ساخت بتن یا ملات به کار می‌رود».
درشت دانه
(۱) سنگدانه‌ای که بخش عمده آن روی الک نمره ۴ (mm 4.75) باقی بماند یا (۲) بخشی از سنگدانه که روی الک نمره ۴ (mm 4.75) باقی مانده است.[۱]
ریزدانه
(۱) سنگدانه‌ای که از الک mm 9.5 عبور کند و تقریباً تمام آن از الک نمره ۴ (mm 4.75) بگذرد و بخش عمده آن روی الک نمره ۲۰۰ (mµ ۷۵) باقی بماند یا (۲) بخشی از سنگدانه که از الک نمره ۴ (mm 4.75) عبور کرده و بخش عمده آن روی الک نمره ۲۰۰ (µm 75) باقی بماند.*
شن
(۱) مصالح دانه‌ای که بخش عمده آن روی الک نمره ۴ (mm 4.75) باقی بماند و از فروپاشی یا سایش طبیعی سنگ و یا فرآوری کنگلومرای سست فراهم شود یا (۲) بخشی از سنگدانه که دارای مشخصات فوق باشد.*
ماسه
(۱) مصالح دانه‌ای که از الک (mm 9.5) عبور کرده و تقریباً تمام آن از الک نمره ۴ (mm 4.75) بگذرد و بخش عمده آن روی الک نمره ۲۰۰ (mµ ۷۵) باقی بماند.این مصالح بایستی از فروپاشی یا سایش طبیعی سنگ و یا از فرآوری ماسه سنگ کاملاً شکننده حاصل گردد یا (۲) بخشی از سنگدانه که دارای مشخصات فوق باشد.[۲].
سنگ شکسته
مصالحی که با شکستن مصنوعی سنگ‌ها، تخته سنگ‌ها یا قلوه سنگ‌های درشت تهیه شده است و اساساً کلیه وجوه آن دارای لبه‌های قابل تشخیص هستند که از فرآیند سنگ شکنی حاصل می‌شوند.
روباره آهن گذاری سرد شده در هوا
مصالح غیرفلزی که بایستی شامل سیلیکات‌ها یا آلومینوسیلیکات‌های کلسیم و دیگر عناصر باشد و همزمان با آهن در حالت مذاب در کوره آهن گدازی تهیه می‌شوند.
شن شکسته
مصالحی که با شکستن مصنوعی شن حاصل می‌شوند و حداقل درصد مشخصی از دانه‌ها دارای یک یا چند وجه شکسته باشند.
[۱] . *تعاریف از دو گزینه تشکیل شده‌اند تا در شرایط مختلف به کار روند. تعریف (۱) به تمام سنگدانه‌ها چه در شرایط طبیعی باشد چه فرآوری شده باشد، اطلاق می‌شود. تعریف (۲) در مورد بخشی از سنگدانه به کار می‌رود. خواص و دانه بندی لازم بایستی براساس مشخصات استاندارد تعیین گردد. ریزدانه‌هایی که با شکستن سنگ، شن یا روباره فراهم شده‌اند، ماسه شکسته نامیده می‌شوند.
[۲] . به پاورقی صفحه قبل مراجعه نمایید.
