سایش در بتن
اطلاعات موجود در خصوص مقاومت بتن در مقابل سایش محدود است. ولی به نظر میرسد که با داشتن بتنی متراکم که دارای نسبت آب به سیمان پایین و حداقل سنگدانههای ریز سازگار با کارآیی مناسب بوده به طور صحیح جاگذاری و عمل آوری شده باشد، میتوان مقاومت بالایی در مقابل سایش ایجاد نمود. ب منظور جلوگیری از ایجاد ملات بسیار خیس و دارای ماسه زیاد بر روی سطح بتن، باید از ماله کشی زود هنگام و زیاد سطح بتن اجتناب گردد. مقاومت سایشی با افزایش مقاومت فشاری تا حدود MPa 42، تقریباً افزایش مییابد. تأثیر حبابهای هوا بر روی سایش شبیه اثر آنها بر روی مقاومت است. و لذا وقتی مقاومت خوب سایشی مد نظر باشد، مقدار حبابهای هوا نباید از ۴ % تجاوز نماید.
ساییدگی سطوح بتنی را میتوان به صورت زیر دسته بندی نمود(۸):
- سایش: سایش کفهای بتنی ناشی از عبور و مرور افراد، و سائط نقلیه سبک، و لغزش اشیا.
- سایش در ترکیب با خراشیدن و برخورد: سایش سطوح جاده بتنی ناشی از کامیونهای با و بدون زنجیر.
- سایش و خراشیدن: سایش ساختمانهای زیرآبی ناشی از مواد ساینده که توسط جریان آب حمل میگردد.
- برخورد: سایش سازههای هیدرولیکی وقتی گرادیان هیدرولیکی زیاد موجود باشد، که عموماً به آن کاویتاسیون با خلازایی گفته میشود.
اثرات خلازایی آسیبهای شدیدی را به سازههای هیدرولیکی وارد میآورد. این عمل در اثر تغییر ناگهانی در جهت و سرعت آب به گونه ای که فشار در برخی نقاط به فشار بخار کاهش یافته و حبابهای بخار ایجاد شوند، پدید میآید. این حبابها به محض ورود به نواحی فشار بالاتر با ضربه بزرگ میشکند و فشار ضربه ای زیادی را در ناحیه کوچکی ایجاد میکنند که نهایتاً منجر به حفرهها و سوراخهایی در سطح بتنی میشوند. ضربه مخرب میتواند فشارهای تقریباً MPa 700 را ایجاد نماید. ظاهراً آسیب ناشی از خلازایی، در کانالهای باز با سرعت آب کمتر از m/s 12 معمول نیست. در مجراهای بسته سرعتهای با کوچکی m/s 7.5 ممکن است باعث آبله روبی گردد.
حهت دستیابی به اطلاعات کافی برای منظورهای خاص، آزمایشهای متنوع زیادی در زمینه سایش و ضربه انجام شده است. آزمایش تعیین خواص سایشی سنگدانههای بتن توسط دستگاه لوس آنجلس در ASTM C131 و ASTM C353 ارائه شده است. آزمایشهای تعیین مقاومت سایشی بتن در بخشهای C418، C779 و C944 استادارد ASTM مذکور است. مقاومت سایشی بتن از طریق قرار دادن آن تحت اثر برخورد ماسه سیلیسی پرتاب شده با فشار هوا، دیسکهای دوار، چرخهای پرداخت کننده و بلبرینگها تعیین میشود. کاربرد نوع جاذب روکشهای درونی قالب و مرحله خلا باعث کاهش سایش در اثر مقدار آب تنزل یافته میگردد. بکارگیری صحیح ترکیبات سیمان خشک و سنگدانههای مخصوص کاهش ساییدگی سطوح قالب بندی نشده را به دنبال دارد. استفاده از فشار در ضمن ماله کشی سخت بر روی سطح بتن از شروع گیرش، نیز مؤثر است. خواص سایشی کفهای بتنی سخت شده را میتوان با استفاده از سخت کنندههای سطح، افزودن ماسه سخت با برادههای آهن به سطح یا رنگ آمیزی بهبود بخشید.