بتن سبک غیر سازه ای چیست؟ بررسی انواع و کاربرد

امروزه با پیشرفت علم در حوزه‌های مختلف از جمله حوزه‌ی ساخت و ساز، صنعت بتن نیز دچار تحولات شگرفی شده است. یکی از دستاوردهای پیشرفت علم در حوزه بتن، مربوط به تولید بتن سبک است. این بتن که امروزه به بتن قرن تبدیل شده و با این نام شناخته می‌شود، ویژگی‌ها و کاربردهای مختلفی دارد و بر حسب وزن مخصوص (چگالی) و مقاومت فشاری به انواع متنوعی تفکیک می‌شود. یکی از انواع بتن سبک، بتن سبک غیر سازه ای است. در این مقاله از بلاگ رامکا همراه ما باشید تا علاوه بر آشنایی با بتن سبک، با بتن سبک غیر سازه ای، ویژگی‌ها، موارد استفاده و کاربرد آن به صورت جامع‌تر آشنا شوید.

بتن سبک غیر سازه ای

بتن‌های سبک با مقاومت کمتر از ۹٫۵ مگاپاسکال در رده بتن‌های سبک غیر سازه‌ای طبقه‌بندی می‌شوند. این نوع بتن‌ها با جرم مخصوص معادل ۸۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب و کمتر، به عنوان تیغه‌های جداساز و عایق‌های صوتی در کف بسیار مؤثرند. این نوع بتن می‌تواند در ترکیب با مواد دیگر در دیوار، کف و سیستم‌های مختلف سقف مورد استفاده قرار گیرد. مزیت عمده بتن سبک غیر سازه ای در کاهش هزینه لازم برای تهویه گرمایی یا سرمایی فضاها و کاهش انتقال صوت بین طبقات و فضاهای ساختمان است. بتن‌های سبک غیرسازه‌ای بر اساس ترکیب ساختمان، می‌توانند به دو گروه جداگانه تقسیم‌ شوند.

بتن سبک غیر سازه ای اسفنجی (CLC concrete)

در پروسه‌ ساخت این بتن، با ایجاد کف، حباب‌های هوا در خمیر سیمان یا در ملات سیمان – سنگدانه ایجاد می‌شوند. کف مورد نظر یا از طریق مواد کف‌زا حین اختلاط تولید شده یا به صورت کف آماده به مخلوط اضافه می‌شود. بتن اسفنجی می‌تواند جرم مخصوصی تا حدود ۲۴۰ کیلوگرم بر متر مکعب داشته باشد. بیشترین کاربرد این نوع بتن در کفسازی، شیب‌بندی و پُر کنندگی است.

از مهم‌ترین مزایای این نوع بتن، قیمت تمام شده پایین و روش تولید آسان آن است. البته باید توجه داشت این بتن نسبت به سایر انواع بتن سبک، جمع‌شدگی و انقباضات بیشتری داشته و مقاومت فشاری پایینی دارد.

بتن سبک غیر سازه ای با سنگدانه سبک

بتن با سنگدانه‌های سبک یا به اختصار بتن‌های دانه سبک، با استفاده از پرلیت یا ورمیکولیت منبسط ‌شده یا الیاف منبسط‌ شده پلی‌استر ساخته می‌شوند. جرم مخصوص خشک بتن با سنگدانه‌های سبک، بین ۲۴۰ تا ۹۶۰ کیلوگرم بر متر مکعب است. مقاومت این نوع بتن از بتن اسفنجی بسیار بیشتر است.

امروزه، افزودن ریزدانه‌های صنعتی و معدنی با وزن معمولی به طرح اختلاط بتن سبک‌دانه، باعث بهبود خواص خزشی مخلوط بتن سبک، افزایش وزن بتن و مقاومت آن می‌شود. برای مثال استفاده از ماسه با وزن معمولی، موجب افزایش وزن بتن و مقاومت آن شده، اما به منظور حفظ خواص عایق‌بندی حرارتی (ضریب انتقال حرارت پایین) این نوع بتن، حداکثر جرم مخصوص به مقدار۸۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب محدود می‌شود.

معمولاً در زمان ساخت و استفاده از بتن سبک غیر سازه ای، سعی بر این است که با کاهش وزن، بتوان خصوصیات بتن در زمینه عملکرد آن را به عنوان عایق حرارتی افزایش داد، ولی باید توجه داشت با کاهش هر چه بیشتر وزن مخصوص بتن، مقاومت آن نیز کاهش می‌یابد. بهینه‌سازی پارامترهای ذکر شده در صورت وجود مقتضیات ویژه، در ساخت بتن سبک غیر سازه ای مهم و ضروری است. در جدول زیر به بررسی این فاکتورها در کنار یکدیگر خواهیم پرداخت.

از سوی دیگر مقاومت فشاری بتن و وزن مخصوص بتن سبک، ارتباط نزدیکی با هم دارند؛ یعنی با کاهش چگالی بتن، مقاومت آن نیز کاهش یافته و با افزایش چگالی، مقاومت فشاری افزایش می‌یابد. جدول زیر این وابستگی عمومی را به طور کامل نشان داده است.

با توجه به مقاومت به دست آمده در جدول بالا، می‌توان محل کاربرد انواع بتن را تعیین کرد. به عنوان مثال، بتن‌هایی با مقاومت‌های فشاری کمتر از ۱ مگاپاسکال (حدود ۰٫۷ نیوتن بر میلی‌متر مربع و کمتر) برای عایق‌سازی لوله‌های بخار زیرزمینی مناسب هستند، در حالی که بتن‌هایی با مقاومت بالاتر از ۳٫۵ نیوتن بر میلی‌متر مربع (مگاپاسکال)، عمدتاً در طراحی کفسازی‌ها، از جمله کفسازی پیاده‌روها استفاده می‌شوند. باید توجه داشت جمع‌شدگی (انقباض) بتن‌های سبک هنگام خشک شدن در اکثر موارد، بخصوص در موارد حذف سنگدانه‌های درشت از مخلوط، همواره مشکل‌ساز است.

بیشتر بخوانید: بتن سبک سازه ای

بتن‌های فوق‌العاده سبک

بتن‌های فوق‌العاده سبک، بتن‌هایی هستند که واحد وزنی آن‌ها کمتر از ۱۱۰kg/m² بوده و دارای مقاومتی زیر ۷MPa هستند. از آن‌جا که الزامات مقاومتی در استفاده از بتن‌های فوق‌العاده سبک به صورت حداقل است، این نوع از بتن فقط در راستای سایر خواصش، نظیر عایق حرارتی و سبکی به کار می‌رود.

بتن‌های فوق‌العاده سبک، تنها به عنوان مواد عایق پُر کننده روی دال سقف‌ها یا کف‌های فلزی، پوشش کانال‌های زیرزمینی، دیوارهای آتش و پرکننده غیر باربر در بتن‌های سازه‌ای به کار می‌روند. در این نوع بتن، هدایت حرارتی و مقاومت فشاری، به دانسیته بتن‌ها وابسته است.

مشاهده سریع

فوم ها

مایع فوم بتن اسکای SKY

تولید انواع بتن‌های سبک هوادار (CLC)

مشاهده سریع

فوم ها

مایع فوم بتن فلای FLY

تولید فوم بتن با دستگاه‌های بادی و مونو پمپی

امتیاز 4.60 از 5

مواد و انواع بتن‌های سبک تأیید شده در کشور

با توجه به آغاز دیرهنگام کاربرد بتن سبک در صنعت ساختمان کشور، تعداد مواد و فرآورده‌های بتنی به دست آمده از بتن سبک که هم مورد تأیید باشد و هم به کاربرد رسیده باشد، آنچنان قابل ملاحظه نیست. در سال‌های اخیر، ساخت انواع بتن سبک به صورت بلوک‌ها و قطعات پیش‌ساخته شتاب گرفته است، اما هنوز در تولید قطعات پیش‌ساخته، به ویژه قطعات نوع سازه‌ای و باربر، در ابتدای راه هستیم.

از جمله مواردی که تا کنون در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن مورد تأیید قرار گرفته است، می‌توان به مواد و مصالحی نظیر شیل منبسط‌شده برای تولید بتن سبک سنگدانه‌ای، سنگدانه‌های سبک دیگر، سنگدانه‌های سبک پرلیتی، پانل‌های دیواری پیش‌ساخته، دیواری از جنس بتن پرلیتی، بتن سبک با دانه‌های پلی استایرنی، دیوار غیر باربر QPanel، پانل‌های دیواری ساخته شده از بتن سبک با دانه‌های لیکا، دیوارهای غیر باربر ساخته شده از بتن CLC (بتن‌های اسفنجی غیر اتوکلاوی)، دیوارهای ساخته شده از بلوک‌های دیواری با بتن AAC و پانل‌های دیواری مسلح ساخته‌شده با بتن سبک گازی (AAC) اشاره نمود.

بیشتر بخوانید: طرح اختلاط بتن سبک سازه ای و غیر سازه ای

در این مقاله از بلاگ رامکا، این مطلب تبیین شد که بتن‌های سبک بر اساس میزان مقاومت به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که یکی از آن‌ها بتن سبک غیر سازه ای است. این بتن دارای جرم مخصوص کمتر از ۸۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب است و به دو دسته کلی بتن اسفنجی و بتن با سنگدانه‌های سبک (صنعتی و معدنی) تقسیم می‌شود و معمولی‌ترین سنگدانه‌های مورد استفاده در این بتن، سنگدانه‌های سبک پرلیت و ورمیکولیت است.

همچنین بیان شد که بتن سبک غیر سازه‌ای بر اساس میزان مقاومت مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ چنان که بتن‌هایی با مقاومت فشاری کمتر از ۱ مگاپاسکال در جداسازی دیوارهای جداکننده و عایق‌سازی لوله‌های بخار زیرزمینی استفاده می‌شود، در حالی که بتن‌هایی با مقاومت بیش از ۳٫۵ مگاپاسکال، در کفسازی پیاده‌روها مورد استفاده قرار می‌گیرند.