رابطه انواع مقاومت بتن: بررسی روابط بین مقاومت فشاری، کششی و خمشی

رابطه انواع مقاومت بتن

مقاومت فشاری بتن، مهم‌ترین مشخصه بتن است، اما در مواردی نیاز است انواع دیگر مقاومت، مانند مقاومت کششی و خمشی بتن نیز محاسبه شود. از آن‌جا که روش‌های آزمایشگاهی برای دستیابی به مقاومت کششی و خمشی بتن به مراتب دشوارتر از آزمایش مقاومت فشاری است، محققان حوزه تکنولوژی بتن، روابطی را توسعه داده‌اند تا با داشتن مقاومت فشاری مشخصه بتن، بتوان به مقاومت دیگر بتن دست یافت. در این مقاله از بلاگ رامکا به بررسی روش‌های آزمایشگاهی تعیین مقاومت کششی و خمشی بتن و رابطه انواع مقاومت بتن خواهیم پرداخت.

رابطه بین مقاومت فشاری و مقاومت کششی بتن

از نظر تئوریک، مقاومت فشاری بتن هشت برابر بیشتر از مقاومت کششی آن است که این نشان‌دهنده، رابطه‌ای ثابت میان مقاومت فشاری و کششی بتن است. در واقع رابطه‌ای نزدیک وجود دارد، اما نه مستقیم. نسبت مقاومت کششی به فشاری برای مقاومت‌های فشاری بالاتر، کمتر است.

همان‌گونه که گفته شد بتن در فشار قوی، اما در کشش ضعیف است. بنابراین در اکثر سازه‌های بتنی، مقاومت فشاری بتن در نظر گرفته می‌شود و از مقاومت کششی صرفنظر می‌شود. نتایج تجربی نشان داده است که بتن در فشار و کشش (هم کشش مستقیم و هم کشش ناشی از خمش) ارتباط نزدیکی با هم دارد، اما این رابطه از نوع تناسب مستقیم نیست. نسبت مقاومت کششی به مقاومت فشاری، به مقاومت بتن وابسته است. به طور کلی هر چه مقاومت فشاری بتن بیشتر باشد، مقاومت کششی بتن نیز بیشتر خواهد بود، اما نرخ افزایش مقاومت کششی، روند کاهشی خواهد داشت. علاوه بر این در مقایسه با مقاومت فشاری، مقاومت کششی بتن حساسیت بیشتری به عمل‌آوری نامناسب دارد.

ابر روان کننده بتن

ابر روان کننده بتن تایتان TITAN

حفظ اسلامپ طولانی، ویژه بچینگ و بتن‌ریزی در هوای گرم

ابر روان کننده بتن

ابر روان کننده بتن فیوژن پلاس +FUSION

افزاینده مقاومت بتن و کاهنده آب قوی در مدت کم

ابر روان کننده بتن

ابر روان کننده بتن نئون پلاس +NEON

افزایش اسلامپ بتن با نسبت آب به سیمان پایین در کوتاه‌مدت

ابر روان کننده بتن

ابر روان کننده بتن فیوژن FUSION

کاهنده سریع و قوی آب

فوق روان کننده بتن

فوق روان کننده بتن اوپال OPAL

افزایش میزان روانی بتن در لوله‌های طولانی پمپ

فوق روان کننده بتن

فوق روان کننده بتن توتال TOTAL

افزایش اسلامپ و مقاومت بتن در تابستان

ابر روان کننده بتن

ابر روان کننده بتن کریپتون KRYPTON

ویژه تولید بتن با حفظ اسلامپ در زمستان

ابر روان کننده بتن

ابر روان کننده بتن وانادیوم VANADIUM

تسهیل روان کردن بتن در محل پروژه

ابر روان کننده بتن

ابر روان کننده بتن تالیوم THALIUM

افزایش‌دهنده مقاومت بتن و کاهنده آب پر قدرت

ابر روان کننده بتن

ابر روان کننده بتن نئون NEON

کاهنده قوی آب و روان کننده بتن در مدت بسیار کوتاه

ابر روان کننده بتن

ابر روان کننده بتن آرگون ARGON

مناسب برای تولید بتن در کارخانه‌ها و پروژه‌ها

فوق روان کننده بتن

فوق روان کننده بتن دراگون DRAGON

افزایش روانی و مقاومت بتن در هوای گرم

جهت مقاومت کششی بتن به روش آزمایشگاهی، از دو آزمایش مختلف به نامModulus of rupture test یا تست مدول گسیختگی و Split cylinder test یا تست شکاف خوردگی (تست برزیلی) می‌توان استفاده نمود.

آزمایش مدول گسیختگی (مقاومت خمشی تیر بتنی)- Modulus of rupture test

در این آزمایش بر اساس استاندارد ASTM C78 و مطابق شکل زیر، یک تیر بتنی «بدون میلگرد» تحت‌تأثیر دو نیروی متمرکز قرار می‌گیرد. در اثر نیروی P، لنگر خمشی M=Pa در تیر ایجاد می‌شود. بار P افزایش می‌یابد تا جایی که تیر تحت‌تأثیر کشش ناشی از لنگر ترک خورده و گسیخته می‌شود. سپس مقدار مدول گسیختگی fr، بر اساس رابطه زیر به دست می‌آید.

رابطه بین انواع مقاومت بتن

همچنین آیین‌نامه ACI318M-14 رابطه تقریبی زیر را برای محاسبه مدول گسیختگی ارائه داده است:

که در آن fc مقاومت مشخصه بتن بر حسب مگا­پاسکال و ضریب تصحیح برای بتن‌های سبک (برای بتن‌های معمولی برابر با یک) است.

نکته: مقاومت کششی بتن، حدود ۰٫۰۸ الی ۰٫۱۵ مقاومت فشاری آن به دست می­آید.

در ادامه، مقاومت فشاری یک مقطع بتنی ۴۰×۴۰ میلی‌متر مربع و مقاومت فشاری مشخصه ۲۵ مگاپاسکال محاسبه شده است.

رابطه بین انواع مقاومت بتن

بیشتر بخوانید: افزایش مقاومت فشاری بتن

آزمایش شکافت نمونه استوانه‌ای – Split cylinder test

مقاومت کششی بتن غالباً با استفاده از آزمایش شکافت نمونه استوانه‌ای (آزمایش برزیلی) که در استاندارد ASTM C496 آمده است، به دست می‌آید.

مطابق شکل‌های فوق در این آزمایش، نمونه استوانه‌ای ۳۰×۱۵ سانتی‌متر به طور خوابیده زیر جک آزمایش قرار داده می‌شود. نیروی فشاری P موجب می‌شود در دو انتهای فوقانی و تحتانی، تنش فشاری زیادی ایجاد شود و در قسمت میانی، تنش کششی یکنواخت به وجود آید.

دیاگرام آزاد نمونه تحت آزمایش کشش برزیلی
دیاگرام آزاد نمونه تحت آزمایش کشش برزیلی

تنش مقاوم کششی نمونه (مدول شکافت) از رابطه زیر به دست می­آید:

رابطه بین انواع مقاومت بتن

با استفاده از رابطه تجربی زیر می‌توان fct را به fc ربط داد. رابطه زیر هر چند در آبا معرفی نشده است، اما نتایج قابل اتکایی دارد.

رابطه بین انواع مقاومت بتن

در روابط فوق: fct مقاومت کششی مستقیم بتن و fc مقاومت فشاری بر حسب مگاپاسکال است. روابط میان مقاومت کششی دو نیم کردن استوانه (برزیلی) و مقاومت فشاری برای بتن با شن طبیعی، بتن با سنگ شکسته و بتن دانه سبک در اشکال زیر ارائه شده‌اند.

منحنی‌های شکل زیر، بیانگر وجود رابطه غیرخطی میان مقاومت کششی برزیلی و مقاومت فشاری است. نسبت میانگین مقاومت کششی برزیلی به مقاومت فشاری برای بتن با سنگ شکسته ۱۰٫۷% برای بتن با شن طبیعی ۱۰٫۸% و برای بتن دانه سبک ۸% می‌باشد.

بنابراین می‌توان نتیجه گرفت مقاومت کششی برزیلی، معمولاً بین ۸ تا ۱۲% مقاومت فشاری و به طور متوسط حدود ۱۰% آن است. مدول گسیختگی معمولاً بین ۱۲ تا ۲۰% مقاومت فشاری و به طور متوسط حدود ۱۵% آن برای بتن‌های دارای مقاومت فشاری ۲۵ مگاپاسکال است.

لازم به ذکر است نه آزمایش شکافت نمونه استوانه‌ای و نه مدول گسیختگی، معیار صحیحی از مقاومت کششی تحت کشش محوری یکنواخت نیستند. از آن‌جا که اندازه‌گیری کشش محوری یکنواخت بسیار مشکل است، وقتی با آزمایش مدول گسیختگی و آزمایش شکافت نمونه استوانه‌ای مقایسه می‌شود، پاسخ‌های دقیقی در مطالعه ترک‌های خمشی، ترک‌های مورب برشی و پیچش و پوسته شدن بتن اطراف میلگردها به دست نمی‌دهد.

بیشتر بخوانید: پیش بینی مقاومت فشاری بتن

رابطه بین مقاومت فشاری و مقاومت خمشی بتن

در برخی موارد مانند طراحی دال‌های روسازی بتنی جاده‌ها، مقاومت خمشی بتن ملاک طراحی است. از این رو محاسبه مقاومت خمشی بتن نیز حائز اهمیت است. روش‌هایی برای تعیین مقاومت خمشی بتن وجود دارد (مانند آزمایش بارگذاری دونقطه‌ای روی تیر بتنی)، اما تعیین مقاومت فشاری بتن آسان‌تر است. بنابراین به دست آوردن رابطه بین مقاومت فشاری و خمشی، می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای تعیین مقاومت خمشی بتن باشد.

ژل میکروسیلیس

پاور ژل میکروسیلیس اومگا پلاس +OMEGA

الیافی و بدون الیاف، آب‌بند کننده بتن

ژل میکروسیلیس

پاور ژل میکروسیلیس اولترا پلاس +ULTRA

ایجاد چسبندگی در ملات و کاهش نفو‌ذپذیری بتن

چسب بتن

چسب بتن فلکس FLEX

افزایش‌دهنده مقاومت خمشی، کششی و فشاری بتن

دیرگیر بتن

دیرگیر بتن دلکو DELCO

بالا بردن زمان گیرش بتن در تابستان

ضد یخ بتن

ضد یخ ملات مایع اپکس APEX

تسریع‌کننده گیرش ملات، حاوی کلر

ضد یخ بتن

ضد یخ بتن مایع نیترو NITRO

تسریع‌کننده گیرش بتن، فاقد کلر

ژل میکروسیلیس

مکمل بتن مجیک MAGIC

بهبود دهنده ویژگی‌های آب‌بندی بتن

ژل میکروسیلیس

پاور ژل میکروسیلیس اومگا OMEGA

مناسب برای آب‌بندی و دوام بتن

ژل میکروسیلیس

سوپر ژل میکروسیلیس سیگما SIGMA

آب‌بند و کاهش‌دهنده میزان نفوذپذیری بتن

ژل میکروسیلیس

دوغاب میکروسیلیس آلفا ALPHA

ساخت بتن مقاوم و نفوذناپذیر

ضد یخ بتن

ضد یخ ملات مایع آلپاین ALPINE

زودگیر کننده‌ ملات، دارای کلر

ژل میکروسیلیس

سوپر ژل میکروسیلیس پرو PRO

الیافی و بدون الیاف | آب‌بندی و دوام بتن

در این بخش قصد داریم رابطه انواع مقاومت بتن (مقاومت فشاری و خمشی) را بیان کنیم. نتایج آزمایشات گواه این است که مقاومت فشاری و مقاومت کششی (چه در کشش مستقیم چه در کشش ناشی از خمش) رابطه‌ی نزدیکی با یکدیگر دارند.

بر اساس مطالعات گسترده انجام شده توسط مرکز تحقیقات و آزمایشگاه راه هند روی بتن‌هایی با سنگدانه طبیعی، شکسته و حداکثر اندازه ۲۰ و ۴۰ میلی‌متر، روابط آماری زیر میان مقاومت فشاری و خمشی به دست آمده است:

رابطه بین انواع مقاومت بتنبرای بتن‌های ساخته شده با سنگدانه شکسته و dmax = 20 mm

رابطه بین انواع مقاومت بتن برای بتن‌های ساخته شده با سنگدانه طبیعی و dmax = 20 mm

رابطه بین انواع مقاومت بتن برای بتن‌های ساخته شده با سنگدانه شکسته و dmax = 40 mm

رابطه بین انواع مقاومت بتن برای بتن‌های ساخته شده با سنگدانه طبیعی و dmax = 40 mm

که در این روابط، fc مقاومت فشاری بتن و fb مقاومت خمشی بتن بر حسب مگاپاسکال است.

نمودار روابط فوق در شکل زیر مشاهده می‌شود:

نمودار رابطه مقاومت فشاری و خمشی نمونه‌های بتنی با سنگدانه‌های متفاوت
نمودار رابطه مقاومت فشاری و خمشی نمونه‌های بتنی با سنگدانه‌های متفاوت

می‌توان با تقریبی مناسب، رابطه زیر را برای تمام بتن‌ها در نظر گرفت:

رابطه بین انواع مقاومت بتن

همچنین می‌توان از رابطه تقریبی زیر برای محاسبه مقاومت خمشی استفاده کرد.

رابطه بین انواع مقاومت بتن

توجه شود مقادیر مقاومت در رابطه بالا بر حسب مگاپاسکال است.

به طور کلی برای بتن‌های با رده مقاومتی بالاتر از ۲۵ مگاپاسکال، مقاومت خمشی بتن حدود ۸ تا ۱۱% مقاومت فشاری بتن است. همچنین برای بتن‌های با مقاومت کمتر از ۲۵ مگاپاسکال، مقاومت خمشی حدود ۹ تا ۱۳% مقاومت فشاری بتن است.

روابط بین مقاومت کششی دو نیم کردن استوانه (برزیلی) و مقاومت خمشی برای بتن با شن طبیعی، بتن با سنگ شکسته و بتن دانه سبک در شکل زیر ارائه شده‌ است. منحنی شکل زیر نشان می‌دهد نسبت مقاومت کششی برزیلی به مقاومت خمشی برای بتن با سنگ شکسته ۶۷%، برای بتن با شن طبیعی ۶۲% و برای بتن دانه سبک ۷۶% است.

رابطه بین مقاومت خمشی و مقاومت کششی، دو نیم کردن استوانه برای بتن ساخته شده با سه نوع سنگدانه مختلف
رابطه بین مقاومت خمشی و مقاومت کششی، دو نیم کردن استوانه برای بتن ساخته شده با سه نوع سنگدانه مختلف

بیشتر بخوانید: عوامل مؤثر بر مقاومت فشاری بتن

همچنین بر اساس مطالعات صورت گرفته توسط پرایس در ۱۹۵۱، جدول زیر در مجله ACIدر بخش مجموعه مقالات، جلد ۴۷، صفحه ۴۲۹ گزارش شده است.

مقاومت بتنبر حسبمگاپاسکال نسبت (درصد) 
فشاریمدول گسیختگیکششیمدول گسیختگی به مقاومت فشاریمقاومت کششی به مقاومت فشاریمقاومت کششی به مدول گسیختگی
۷۱٫۶۰٫۷۲۳٫۰۱۱٫۰۴۸
۱۴۲٫۶۱٫۴۱۸٫۸۱۰٫۰۵۳
۲۱۳٫۴۱٫۹۱۶٫۲۹٫۲۵۴
۲۸۱٫۴۲٫۴۱۴٫۵۸٫۵۵۹
۳۵۴٫۷۲٫۸۱۳٫۵۸٫۰۵۹
۴۲۵٫۴۳٫۲۱۲٫۸۷٫۷۶۰
۴۹۶٫۰۳٫۷۱۲٫۲۷٫۴۶۱
۵۶۶٫۵۴٫۱۱۱٫۶۷٫۲۶۲
۶۳۷٫۱۴٫۴۱۱٫۲۷٫۰۶۳

همان‌گونه که در این مقاله از رامکا گفته شد مقاومت فشاری بتن به نوعی نماینده تمام انواع مقاومت‌های بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد. آسان بودن تست مقاومت فشاری و سختی روش‌های آزمایشی تعیین مقاومت کششی و خمشی بتن، سبب تمایل محققان و مهندسان طراح به استفاده از روابطی شده است که مقاومت فشاری را به انواع دیگر مقاومت مربوط می‌کند. اما باید توجه داشت این روابط همواره با مقداری خطا همراه است و هنگام استفاده از آن‌ها باید به مصالح و نوع بتن مورد نظر توجه شود.

ابر روان کننده بتن

ابر روان کننده بتن تایتان TITAN

حفظ اسلامپ طولانی، ویژه بچینگ و بتن‌ریزی در هوای گرم

ابر روان کننده بتن

ابر روان کننده بتن فیوژن پلاس +FUSION

افزاینده مقاومت بتن و کاهنده آب قوی در مدت کم

ابر روان کننده بتن

ابر روان کننده بتن نئون پلاس +NEON

افزایش اسلامپ بتن با نسبت آب به سیمان پایین در کوتاه‌مدت

ابر روان کننده بتن

ابر روان کننده بتن فیوژن FUSION

کاهنده سریع و قوی آب

دیرگیر بتن

دیرگیر بتن دلکو DELCO

بالا بردن زمان گیرش بتن در تابستان

ضد یخ بتن

ضد یخ ملات مایع اپکس APEX

تسریع‌کننده گیرش ملات، حاوی کلر

ضد یخ بتن

ضد یخ بتن مایع نیترو NITRO

تسریع‌کننده گیرش بتن، فاقد کلر

روان کننده بتن

روان کننده بتن ایندکس INDEX

افزایش اسلامپ بتن در پای کار، ویژه پمپاژ طولانی

روان کننده بتن

روان کننده بتن کربن CARBON

افزایش اسلامپ و مقاومت بتن در تابستان

فوق روان کننده بتن

فوق روان کننده بتن اوپال OPAL

افزایش میزان روانی بتن در لوله‌های طولانی پمپ

فوق روان کننده بتن

فوق روان کننده بتن توتال TOTAL

افزایش اسلامپ و مقاومت بتن در تابستان

ابر روان کننده بتن

ابر روان کننده بتن کریپتون KRYPTON

ویژه تولید بتن با حفظ اسلامپ در زمستان

9 دیدگاه برای “رابطه انواع مقاومت بتن: بررسی روابط بین مقاومت فشاری، کششی و خمشی

    • پشتیبان سایت گفته:

      بستگی به خواسته ما از بتن تولید شده دارد. آزمایش مقاومت فشاری در بعضی بتن‌ها اهمیت دارد و در بعضی نیز مقاومت کششی. شیوه آزمایش هر یک از مقاومت‌ها نیز مخصوص به خود است.

  1. اشتراک‌ها: پیش بینی مقاومت فشاری بتن: جداول و نمودارها - صنایع شیمی ساختمان رامکا

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.